Lokma
Lokma nedir? Un, maya, tuz ve yine şekerle hazırladığımız hamurumuzu hazırlıyoruz, sıvı yağda kızartıyoruz, şerbet ile tatlandırıyoruz ve bu tatlıya lokma diyoruz. Yapabileceğimiz en kısa, en özet tanım budur. Bu tanım lokma tatlısının tanımıdır.
Nedir Lokma?
Türkçe dilinde lokma çeşitli anlamlar kazanmış durumdadır. Günlük konuşma dilinde lokmanın diğer kullanılışı, bir yudum, bir parça anlamını ifade eder. “Bir lokma ekmek” halkımızın günlük dilinde en sık kullanılan kelimelerden biri halindedir. Bu anlamda ki lokma tatlısı ile ortaklığı da bir yudumluk, bir parçanın olması olabilir.
Lokma kelimesinin, dilimize Arapça “lukma” kelimesinden geçtiği lokma olarak dilde evrimleşerek kullanıldığı da rivayet edilmektedir. Bir dilden diğer dillere geçen kelimelere bu tür değişime doğal olarak uğrarlar. Kelimenin etimolojik kökeni etimologların işidir. Bizi anlamı ve bu kelimeye karşılık gelen ürünün kendisi ilgilendirir. Lokma kelimesinin anlattığı lokma tatlısı bu bilgilendirmenin konusudur.
Kaliteli Lokma
Lokmanın tarihi yüzlerce yıl geçmişe gittiğinden hayli eskidir. Çok az gıda hem sarayların hem de yoksul halkın ortak gıdası olmuştur. Lokma hem Osmanlı saraylarının hem de yoksul halkın gıdasıdır. Tatlı olarak tükettiği üründür. Elbette kullanılan malzemeye, yapılışına, şekline göre de sarayın, halkın ve hatta bazı yörelerin yaptığı lokma farklılıklar gösterir. Ankara Güdül çevresinde lokmaya benzer tatlı bırtlak diye bilinen tatlı çeşididir. İzmir de saray lokması farkı göze çarpar. Bazı bölgelerde şerbetsiz pişi adı ile yapılır lokma. Lokma dendiğinde ülkemizde oldukça farklı ve oldukça zengin çağrışımları olan gıda türü pek fazla değildir.
Lokmanın bilinen anlamda tatlı türü olarak benimsendiği yer Ege bölgesi dolayısı ile İzmir’dir. Artık İzmir lokma diye de ayrıca bir isim kazandığı da görülebilir. Ortadan delikli ve yuvarlak hamurdan yapılan İzmir lokması olarak bilinir iken, küre şeklinde yapılanı da saray lokması olarak isimlendirilir. Fark aslında sadece şekildedir. Malzeme aynıdır. Yapılışı da çok benzer özellik gösterir.
İzmir Hayır Lokması
Lokma yurttaşımızın kültüründe artık yeni bir yer kazanmaya başlamış durumdadır. Bu serbest piyasa koşullarında kimse kimseye şeytanını ücretsiz vermez iken, lokma ücretsiz dağıtılmaya başlanmıştır. İzmir’de hayır için ücretsiz lokma artık gündelik hayatın içine yerleşmiş durumdadır. Bir rahmetlinin ardından lokma dağıtılır, bir sünnet anında bir düğünde, bir nişanda, bir iş yeri açılışında, bir asker yolculama da bir asker dönüşünde, bir öğrenci mezuniyetinde, bir kaza, bela ardından lokma dağıtılır. Vaktiniz varsa İzmir sokaklarında bir gün dolaştığınızda bir değil onlarca lokma dağıtımı ile karşılaşabilirsiniz.
Lokma ikramı ile karşılaştığınızda sıraya girmek, lokmayı almak ve hayır duası etmek gerekir. İzmir hayır lokmasının sırasına girmek, almak ve dua etmek, gelenektir, adettir, İzmir ahalisi için edeptir.
Lokma İzmir ahalisi için artık bir tür hayır vesilesidir. Dua paylaşımıdır. Yüzlerce insan kuyruğa girer, ücretsiz lokmasını alır. Yerken dua eder. Bu artık kanıksanmıştır. Lokma kuyruğunda ki insanların yüzündeki tatlı tebessümü her seferinde gözlemlemeniz mümkündür.
